Co w koszyku, to na świątecznym stole

Wielka Sobota to w Kościele Katolickim czas oczekiwania na Zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. Tego dnia nie odprawia się mszy świętej, jednak kościoły wypełniają się wiernymi, którzy przychodzą święcić pokarmy na śniadanie wielkanocne.

Zwyczaj święcenia pokarmów jest nieodłączną częścią tradycji Świąt Wielkiej Nocy, znany powszechnie od wieków w Polsce. Ma wczesnośredniowieczną tradycję, korzeniami sięgającą prawdopodobnie czasów pogańskich. Pierwsze wzmianki o błogosławieniu żywności pojawiły się w VII wieku, z chlebem i jajkami odnotowane od XII wieku. O przyjęciu w Polsce tego obrzędu mówią źródła z przełomu XIII i XIV wieku. Tego dnia nie sprawuje się mszy świętych, bardzo popularny jest za to zwyczaj odwiedzania Grobu Pańskiego.

Zwyczajowo w koszyku ze święconką powinny znaleźć się: jaja, które są symbolem nowego życia, baranek cukrowy lub z ciasta, symbolizujący zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa, sól kuchenna, która miała chronić przed zepsuciem i chleb - na pamiątkę tego, którym Jezus nakarmił tłumy na pustyni. Pokarmy poświęcone przez kapłana, spożywane są podczas wielkanocnego śniadania.

Dawny zwyczaj na wsiach nakazywał, aby wracając ze święconym obejść dom trzy razy, zgodnie ze wskazówkami zegara, co miało wypędzić złe moce z gospodarstwa. W zamożnych domach na stole znajdowało się pieczone prosię, często z pisanką w pysku. Obok stały półmiski z mięsiwem, szynką, kiełbasą oraz ciasta. Głównym ciastem wielkanocnym do dzisiaj pozostała babka drożdżowa, tzw. baba wielkanocna. Popularne są również mazurki.