Czy ukoronować Orła?
Wraca sprawa założenia korony na pomniku Ofiar Zbrodni Hitlerowskich, nazywanego z reguły pomnikiem Orła lub Orła Białego. Usytuowany jest na skwerze przy cmentarzu zamordowanych w Dolinie Śmierci.
Pomnik odsłonięto 1.09.1959 roku, w XX rocznicę wybuchu II wojny światowej. Jego autorem był wybitny polski rzeźbiarz Adam Smolana. Mieszkał od 1946 roku w Sopocie. Zmarł w styczniu 1987 roku. Był wykładowcą i pracownikiem dydaktycznym w Sopockiej Szkole Sztuk Plastycznych, Państwowej Szkole Sztuk Plastycznych w Gdańsku. Kierował pracami przy rekonstrukcji rzeźb i płaskorzeźb podczas odbudowy Gdańska. Jego dzieła znajdują się w wielu muzeach. Na stronie internetowej domu aukcyjnego AGRA – ART można przeczytać: Wykonał także „Pomnik Obrońców Chojnic”(1959); „Ryby” - słynny pomnik na Bulwarze Nadmorskim w Gdyni (1968); „Panny Nałęczowskie” w uzdrowisku Nałęczów; „Pomnik poległych Sopocian 1939-45” (1983). Brał udział w licznych wystawach polskich i międzynarodowych: Syria, Egipt, Kuwejt, Indie, RFN, Hiszpania, Włochy, Norwegia.
Nie jest to pierwsza próba umieszczenia korony na tym pomniku. Na początku lat 90' ubiegłego wieku z inicjatywy ówczesnych władz miejskich pojawiła się, jak to określił na dzisiejszym (18.01) posiedzeniu Komisji Komunalnej Antoni Szlanga, „puszka od konserw”. Zniknęła w czasie kadencji aktualnego burmistrza i poprzedniczki dzisiejszego dyrektora wydziału komunalnego, gdy odnawiano pomnik i jego najbliższe otoczenie. Teraz Jarosław Rekowski zwraca się do członków komisji, aby zaopiniowali pismo klubu Chrześcijańskiego Ruchu Samorządowego. Tworzą go Andrzej Mielke i Piotr Pawlicki. Autorzy zwracają się do przewodniczącego Rady Miejskiej Mirosława Janowskiego, aby „uruchomił procedurę wykonawczą związaną z usadowieniem korony na pomniku Orła Białego. (...) Miejsce to jest bardzo eksponowane, a wiele uroczystości patriotycznych i lokalnych, zatrzymuje się właśnie w tym miejscu (...). Jest bowiem taka narodowa tradycja, iż w sytuacji Polski niepodległej na znak wolności naszej Ojczyzny Biały Orzeł, jak to jest w przypadku naszego godła, ma koronowaną głowę. Otóż żyjemy w Polsce suwerennej już ponad 20 lat i na tyle ugruntowanej niepodległości, iż nastał dobry czas, by chojnickiemu Orłu w sposób uroczysty na powrót nałożyć koronę na znak naszej historycznej identyfikacji z narodową i patriotyczną tradycją. Ubiegając się o tego typu inwestycję wierzymy, iż ten materialny wkład w ww. dzieło przyczyni się do pogłębienia świadomości historycznej Chojniczan oraz wzmocni chojnicką wspólnotę do działań na rzecz rozwoju naszego grodu i jego rodzin ku lepszej i zasobniejszej przyszłości". Nie ma we wniosku żadnej wzmianki na temat historii powstania pomnika, jego twórcy.
Większość uczestników dyskusji nie oponowała przeciwko pomysłowi radnych z ChRS. Józef Skiba: – Wydaje mi się, że sprawa jest słuszna, ale nie jest to takie proste. Trzeba przede wszystkim wziąć pod uwagę, czy przepisy prawa autorskiego dopuszczają taką zmianę. Stanisław Kowalik: – Myśl założenia korony jest przednia i jak najbardziej należy ją usankcjonować. Trzeba jednak spełnić wszystkie wymogi, by nikt nie zarzucił nam, że coś pominęliśmy. Antoni Szlanga jest raczej na nie: – Ten piastowski orzeł „czuwający” nad pobliskimi mogiłami poległych i zamordowanych o wolność naszej Ojczyzny, powinien pozostać w dzisiejszej formie. Piastowskie orły nie miały korony. To jest pomnik Orła, nie Orła Białego.
Radni przychylili się do sugestii przewodniczącego komisji Antoniego Szlangi, by nie zajmować stanowiska wobec wniosku o ukoronowanie Orła na pomniku, gdyż rada nie jest właściwa, by ustosunkowywać się do niego. Ma prawo jedynie do wyrażania zgody na postawienie pomnika.