„Prawa autorskie zostały naruszone”

Skontaktowaliśmy się z członkami rodziny twórcy pomnika Ofiar Faszyzmu Hitlerowskiego prof. Adama Smolany, których poinformowaliśmy o "ukoronowaniu" figury orła. Publikujemy pełną treść oświadczenia otrzymanego od syna artysty Mateusza Smolany.

„Stanowisko rodziny autora ws. pomnika jest jednoznaczne. Naruszone zostały osobiste prawa autorskie, które są niezbywalne.

Zaskakujące są wyczytane w chojnickich mediach wypowiedzi przedstawicieli lokalnych władz, które z racji pełnionych obowiązków i wydawanych decyzji powinny dochować szczególnej staranności w zakresie działań opartych na przestrzeganiu prawa. Na tym opiera się fundament jej funkcjonowania.

Autorskie prawo osobiste wymaga udzielenia zgody autora na dokonanie zmian w utworze. Pomnik to projekt, który jest intelektualnym dziełem, wizją autora, w tym przypadku nieżyjącego prof. Adama Smolany. W rozumieniu przepisów każda współczesna najmniejsza modyfikacja czy tez modernizacja dzieła wymaga zgody autora. Gdy autor nie żyje, konsultacja ze spadkobiercami wydaje się być nieodzowna. A przynajmniej należy do dobrego zwyczaju i poszanowania procedur, które na pewno nie powinny być kwitowane słowami „nie zawracajmy sobie tym głowy”.

Mówiąc obrazowo, gdyby do Mazurka Dąbrowskiego dopisać jeszcze jeden akapit z tekstem i nadal uznawać, że autorem całości jest Józef Wybicki, to taka perspektywa powinna wzbudzić, co najmniej nasze wątpliwości jeśli nie sprzeciw. Innymi słowy, każda zmiana jest ingerencją w dzieło lub utwór. W tym celu tworzy się odpowiednie przepisy, które chronią autorów przed wprowadzaniem zmian wpływających na pierwotny kształt ich twórczych realizacji. Dołożenie korony orłowi na pomniku również jest ingerencją, nawet jeśli sam pomnik nie został fizycznie w całości lub części zmieniony.

Całkowicie inną sprawą jest kwestia naszego zrozumienia dla zmian dziejowych i konieczności, aby przywracać symbolikę narodową oddając jej należną cześć i honory. Tu jest absolutna zgoda i brak kwestionowania dla tej idei i praktyki. Jednakże w 1989 roku, poza odzyskaniem niepodległości, suwerenności i godności narodowej, odzyskaliśmy jako obywatele Rzeczypospolitej Polskiej coś bardzo ważnego: prawo oraz obowiązek jego szanowania. Są to rzeczy, o których trzeba zawsze i bez wyjątku pamiętać.

Sam jestem osobą zarządzającą centrum konferencyjno - wystawienniczym w Gdańsku, które łączy funkcję muzeum. Przepisy prawa autorskiego i poszanowanie dla nich są dla mnie priorytetem na drodze profesjonalnego wypełniania codziennych obowiązków. Tym trudniej możemy znaleźć sensowne wytłumaczenie dla pomijania obowiązujących przepisów i dobrych obyczajów.

Mateusz Smolana, syn prof. Adama Smolany”

"Czy ukoronować Orła?" - tekst z 01/2012

"Orzeł będzie w koronie z miedzi" - tekst z 12/2012

"Orzeł już w koronie" - tekst z 15.02.2013

„To może być nieprzyjemna sprawa” - tekst z 20.02.2013