Muzeum zaprasza na wykład Jerzego Brukwickiego
W zamyśleniu nad istotą wolności w świetle przypadającego 11 listopada Święta Niepodległości, a także nad znaczeniem kultury w budowaniu postaw patriotycznych, Muzeum Historyczno – Etnograficzne im. J. Rydzkowskiego w Chojnicach zaprasza na wykład Jerzego Brukwickiego Wolnym być… Niezależna sztuka polska lat 80.
17 listopada (czwartek) godz. 16:00
Galeria Współczesnej Sztuki Polskiej w baszcie Kurza Stopa
Znaczna część środowiska artystycznego po wprowadzeniu 13 grudnia 1981 roku stanu wojennego zbojkotowała oficjalne życie kulturalne. W obronie wolności, godności, praw obywatelskich narodził się ruch kultury niezależnej.
Istotą, rzeczywistością sztuki niezależnej lat 80. była otwarta, szczera rozmowa o człowieku uwikłanym w zawiłe procesy dziejowe, o godnych, sprawiedliwych warunkach życia społecznego i artystycznego, o trudnej, zagmatwanej codzienności. Legendarny Sierpień ’80 i powstanie „Solidarności” umożliwiły tworzenie nowych, autentycznych obszarów dobra, solidarności, pozbawionych przemocy i nietolerancji. Zmieniała się Polska, kształtowała się nowa tożsamość polskiej sztuki. Stan wojenny brutalnie przerwał proces przemian, znacznie ograniczył prawa obywatelskie. Liczne represje nie wstrzymały toku budowy struktur społeczeństwa niezależnego od władzy, cenzury, istniejącego systemu politycznego.
Wykład „Wolnym być…Niezależna sztuka polska lat 80.” będzie rozmową o fenomenie sztuki niepokornej, niecodziennych spotkaniach widzów i artystów na niezależnych wystawach, realizowanych często w zadziwiających, nieoczekiwanych miejscach, o obrazach, grafikach, rzeźbach, plakatach, które bez cenzorskich ograniczeń mówiły o istocie i sensie życia, patriotyzmie, wolności, o dramatyzmie i zawiłościach tamtych dni i lat, o powinnościach
sztuki. Usłyszymy o wystawach „walizkowych”, wyjątkowych bożonarodzeniowych szopkach i wielkanocnych grobach, szczególnej grafice wydawniczej, rysunkach satyrycznych, kartkach świątecznych i znaczkach podziemnej poczty „Solidarności”. Poznamy nastrój i klimat wydarzeń z kręgu sztuki tamtego czasu, które tworzyły przestrzenie nie tylko nadziei, optymizmu, ale także radości, rozbawienia. Artyści różnych pokoleń zwrócili się w stronę tematyki narodowej, patriotycznej, moralnej. Ich dzieła mówiły o elementarnych dylematach człowieka, wyrażały ludzkie emocje, rozczarowania i marzenia, dokumentowały i komentowały ówczesną codzienność, potępiały przemoc. Młodzi o trudnych, skomplikowanych sprawach wypowiadali się z ogromną ekspresją, w poetyce absurdu, prześmiewczo, kpiarsko. Niezależne, alternatywne działania artystyczne wyróżniały się powszechnym zainteresowaniem i ogromnym oddziaływaniem, wspomagały społeczną solidarność. Ujawniały różne sposoby postrzegania świata i jego realności, budziły międzyludzką życzliwość, otwarcie się na drugiego człowieka. Ponownie okazało się, że w sztuce najważniejsze są kryteria dobra, prawdy i piękna, a nie ideologia.
Jacek Sempoliński, wybitny malarz i teoretyk sztuki, o tamtych wydarzeniach w katalogu wystawy Cóż po artyście w czasie marnym? Sztuka niezależna lat 80. (Zachęta, Warszawa, 1990/91) wspominał: „[…] trudno sobie uprzytomnić, jak silne motywy powodowały artystami w latach 1980-1989. Umacniało się przekonanie, krystalizowały wizje, rosło przeświadczenie o wadze i randze sztuki w naszym życiu i w życiu społecznym. Obroty historii i obroty dziejów sztuki były tak równoległe, że trudno dziś przesądzić, czy powszechny zwrot ku uduchowieniu był skutkiem wstrząsów politycznych, czy wynikał z przesileń samej sztuki. Błogosławiony czas harmonii i konsolidacji wszystkich motywów działania artystycznego, odrzucenia tego, co zbędne, pogłębienie tego, co istotne. Przeżywaliśmy czas wzmożonego poczucia siły kultury”.
Jerzy Brukwicki (1945) – krytyk sztuki, kurator wystaw, dziennikarz. Wieloletni szef warszawskiej Galerii Krytyków Pokaz. W latach 80 współorganizator ruchu kultury niezależnej. Wydawca i redaktor podziemnego pisma o kulturze „Wybór”, redaktor podziemnego tygodnika „PWA. Przegląd Wiadomości Agencyjnych”. Współpracownik podziemnych wydawnictw: NOWA, Przedświt, Pokolenie. Autor ponad trzystu wystaw w kraju i za granicą, m.in. „Czas smutku, czas nadziei”, „Polska Pieta”, „Świadectwo czasu”, „Dialogi”, „Plastycy stoczniowcom”, plakatów kulturalnych i społecznych wydanych przez „Solidarność”. Kurator wystaw, autor tekstów o sztuce i wydarzeniach artystycznych; prowadzi Galerię Plakatu Teatralnego w Teatrze Impresaryjnym we Włocławku.